Mũi khoan nha khoa thông thường làm bằng chất liệu tungsten carbide hoặc phủ kim cương dính lên trên thân kim loại, có nhiều hình dạng và độ mịn phụ thuộc vào mục đích sử dụng. Có cả các mũi khoan sứ dùng trong phục hình và chuẩn bị lỗ hàn. Mũi khoan phẫu thuật được làm từ vật liệu tungsten carbide. Trong trường hợp mũi khoan tungsten carbide, đầu mũi có chứa dao cắt tạo nên hoạt động cắt.
Đặc tính cắt của mũi khoan nha khoa dao động phụ thuộc vào vị trí và góc độ của các lưỡi cắt. Càng nhiều góc tù sẽ tạo nên góc nghiêng âm, làm tăng thêm độ khỏe và độ bền của mũi khoan. Càng nhiều góc nhọn càng tạo nên góc nghiêng dương, mũi khoan sẽ sắc bén hơn, cắt nhanh hơn nhưng cũng nhanh hỏng hơn. Các đường cắt ngang qua lưỡi cắt được gọi là đường cắt chéo có thể thêm vào làm tăng hiệu quả cắt. Mũi khoan được thiết kế với các rãnh khía khác nhai và tính chất đặc thù riêng biệt cho chức năng mà nó thực hiện. Mũi khoan tạo hình lỗ hàn hay mũi khoan phẫu thuật có những rãnh (thi thoảng còn được gọi là “răng cưa”) có thể cắt sâu hơn và rộng hơn, tạo nên sức xâm lấn men răng cao hơn với tốc độ và hiệu quả tăng lên. Những mũi khoan này thường hoặc có lưỡi cắt thẳng, hoặc có những đường cắt chéo. Mũi khoan lưỡi cắt thẳng cắt mượt mà nhưng chậm hơn, đặc biệt với các vật liệu cứng; mũi khoan có đường cắt chéo có thể cắt nhanh hơn do không bị đọng mùn. Trong trường hợp mũi khoan phủ kim cương, thân mũi mịn và được phủ bên trên bằng một lớp kim cương phủ loại mịn, trung bình hoặc thô. Nhiều hình dạng mũi khoan khác nhau được lựa chọn phụ thuộc vào các case lâm sàng cụ thể và theo sở thích của nha sĩ.
Các hình dáng của mũi khoan nha khoa bao gồm : tròn, chóp ngược, rãnh xoắn, rãnh thuôn và hình quả lê – mỗi loại có nhiều đường kính và kích cỡ khác nhau. Các hình dạng khác nhau của mũi khoan tungsten carbide: rãnh phẳng, đầu bằng, cắt chéo – có cùng lực cắt khi dùng tay khoan hơi-tuabin với cùng mức độ torque. Kích thước không ảnh hưởng tới lực cắt. Thêm vào đó, các mũi khoan phục hình đặc biệt được dùng cho các mục đích đặc trưng. Bao gồm: mũi khoan hướng dẫn độ sâu – gồm những đoạn gờ nằm ngang cắt qua đoạn kim cương của mũi khoan, tạo hướng dẫn độ sâu phải cắt để chuẩn bị cho phục hình cố định; mũi khoan đuôi cắt, sử dụng để láng sàn phía gần và phía xa khi sửa soạn xoang hàn loại II, mũi khoan này giúp giảm nguy cơ ảnh hưởng tới bề mặt của răng kế cận. Mũi khoan đuôi cắt có thể sử dụng để hoàn thiện sàn của xoang hàn loại I và loại II, do đó tránh được sự tiếp xúc giữa bề mặt sàn với thành xoang đã sửa soạn.
Mũi khoan nha khoa Tungsten carbide hiện tại được thiết kế răng cưa sắc hơn một mũi có đường cắt chéo và có hình dáng lưỡi cắt khác biệt độc đáo. Điều này giúp tạo một mũi khoan cắt vào cấu trúc răng hay vật liệu nha khoa nhanh hơn và không bị kẹt hay dừng trong quá trình cắt. Những mũi khoan cách tân này cắt kim loại, composite, men và amalgam nhanh, hiệu quả và mượt mà, tiết kiệm thời gian và tiền bạc cho nha sĩ. Tác dụng phụ có ích của các thiết kế độc đáo này it kêu lạch cạch và ít rung hơn, làm giảm đau tay và giảm việc bàn tay làm việc quá mức.
